Trong một động thái mới đây, chính phủ Trung Quốc đã công bố việc áp dụng các biện pháp kiểm soát kỹ thuật nghiêm ngặt hơn nhằm hạn chế xuất khẩu các công nghệ quan trọng liên quan đến sản xuất pin xe điện. Giới phân tích nhận định rằng đây là một bước đi chiến lược quan trọng của Trung Quốc trong nỗ lực bảo vệ vị thế dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực này.

Các công nghệ bị đặt dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt bao gồm sản xuất vật liệu cực cathode cho pin LFP (Lithium Iron Phosphate) và quy trình xử lý kim loại phi sắt, cùng các kỹ thuật tinh chế lithium. Bất kỳ hành vi chuyển giao hoặc chia sẻ công nghệ ra nước ngoài đều phải được chính phủ Trung Quốc cấp phép. Đây không phải là lần đầu tiên Bắc Kinh áp đặt hạn chế với xuất khẩu công nghệ nhạy cảm, sau khi đã giới hạn xuất khẩu nguyên liệu đất hiếm, linh kiện drone và chip bán dẫn trong quá khứ.

Việc kiểm soát sâu vào công nghệ phục vụ pin EV lần này đánh dấu một bước tiến quan trọng, bởi pin chiếm tới gần một phần ba chi phí của một chiếc xe điện và đại diện cho ‘trái tim’ công nghệ của EV. Trung Quốc hiện đang nắm giữ khoảng 65-70% công suất tinh chế lithium toàn cầu, sản xuất 70% pin điện, cùng với vị trí dẫn đầu về cathode và anode.

Gã khổng lồ pin Trung Quốc CATL đang duy trì lợi thế rất lớn với các hợp đồng cung cấp cho Tesla, Ford và nhiều hãng ô tô toàn cầu. Chính quyền Bắc Kinh muốn bảo vệ chuỗi giá trị này bằng cách giữ chặt công nghệ ở trong nước, hạn chế cả việc chuyển giao sang các khu vực có thể xảy ra rủi ro hoặc bất lợi địa chính trị.

Động thái này của Trung Quốc rõ ràng được thúc đẩy bởi mong muốn bảo đảm an ninh kinh tế – không để đối thủ nước ngoài dễ dàng chiếm lĩnh công nghệ tiên tiến. Điều đó càng trở nên cấp thiết khi các quốc gia như Mỹ và EU đang ráo riết đẩy mạnh chính sách nội địa hoá nguồn cung, thực hiện dự án phát triển chuỗi cung ứng EV từ khai khoáng đến hoàn thiện pin.

Tuy nhiên, hệ quả từ động thái này với thị trường xe điện toàn cầu là rõ ràng. Các hãng xe phương Tây đang lo ngại rằng họ có thể bị đình trệ trong việc cập nhật công nghệ nếu không thể tiếp cận pin LFP thế hệ mới. Cathode LFP vốn đang ngày càng được sử dụng rộng rãi vì giá thành rẻ hơn và an toàn hơn, nhưng nếu Trung Quốc hạn chế xuất khẩu, các nhà sản xuất bên ngoài khó tiếp cận vật liệu chất lượng cao, ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng cạnh tranh.

Đối với các công ty đa quốc gia như CATL, Bosch, SK Innovation, Panasonic hay dự án pin ở châu Mỹ – Trung Quốc sẽ trở thành ‘cầu kiểm’ khi chuyển giao công nghệ. Họ sẽ buộc phải nộp đơn xin phép tại Bắc Kinh, và chờ được cấp giấy trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Trong dài hạn, chính sách này có thể thúc đẩy làn sóng chuyển dịch đầu tư pin sang những nơi như Ấn Độ, Đông Nam Á hoặc châu Mỹ La-tinh – nơi chi phí đất đai, lao động thấp hơn và chính sách thu hút đầu tư EV đang được cải thiện. Tuy nhiên, việc xây dựng cơ sở hạ tầng, nguồn nguyên liệu và trình độ kỹ thuật sẽ mất thời gian, tạo cửa ngõ cho Trung Quốc củng cố lợi thế ngắn hạn.

Tổng công ty Điện lực Hà Nội (EVNHANOI) vừa cung cấp thông tin về tình hình triển khai trạm sạc xe điện trên địa bàn TP.Hà Nội. Theo đó, các trạm sạc hiện tại đang phân bổ không đều tại các quận, huyện cũ. Một số quận, huyện có nhiều trạm sạc như Long Biên với 21 trạm, Hoàng Mai với 13 trạm, trong khi một số quận, huyện khác như Thanh Xuân chỉ có 2 trạm, Thường Tín chỉ có 1 trạm.

Đại diện EVNHANOI cho biết, mặc dù phân bổ không đều nhưng nguồn điện hiện tại vẫn đáp ứng tốt nhu cầu sạc điện của người dân. Tuy nhiên, để đảm bảo việc điều phối điện trong tương lai, EVNHANOI đề xuất thành phố cần có quy hoạch trạm sạc theo từng khu vực. Đặc biệt, với lộ trình chuyển đổi phương tiện đến năm 2030, việc quy hoạch trạm sạc sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn điện phục vụ nhu cầu sạc.

Hiện nay, các trạm sạc trên địa bàn Hà Nội áp dụng giá điện kinh doanh trong 3 năm theo chỉ đạo của Thủ tướng. Tại buổi làm việc về triển khai chỉ đạo của UBND TP.Hà Nội về chuyển đổi xanh phương tiện giao thông, các đại biểu cũng thảo luận về khó khăn trong việc triển khai trạm sạc, bao gồm vấn đề chi phí đầu tư, hạ tầng trạm sạc, cơ chế tài chính và tâm lý xã hội.

Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Đào Việt Long cho biết, đơn vị đang xây dựng chính sách hỗ trợ tài chính và ưu đãi, cũng như biện pháp hạn chế và điều tiết phương tiện gây ô nhiễm. Trong khi đó, Tổng giám đốc Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) Nguyễn Thanh Nam kiến nghị TP.Hà Nội đẩy nhanh tiến độ ban hành đơn giá định mức cho xe điện và hỗ trợ chính sách vay vốn cho doanh nghiệp trong việc chuyển đổi phương tiện xanh.

Kết luận buổi làm việc, Phó chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh, việc phát triển và xây dựng trạm sạc cần được thống nhất và có quy hoạch cụ thể. Ông Quyền cũng yêu cầu cần có lộ trình chi tiết để triển khai mục tiêu chuyển đổi phương tiện giao thông xanh, trong đó bao gồm việc xây dựng hạ tầng trạm sạc và phân nhóm sử dụng đất để triển khai.

Việc triển khai trạm sạc xe điện trên địa bàn Hà Nội đang gặp một số khó khăn, bao gồm vấn đề quy hoạch, hạ tầng và cơ chế tài chính. Tuy nhiên, với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng và doanh nghiệp, hy vọng rằng mục tiêu chuyển đổi phương tiện giao thông xanh sẽ được thực hiện trong thời gian tới.

Trước đó, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm khuyến khích việc sử dụng phương tiện giao thông xanh, bao gồm việc giảm thuế và phí cho các loại xe điện. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu chuyển đổi phương tiện giao thông xanh, cần có sự phối hợp và vào cuộc của các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân.