Một sự cố đau thương đã xảy ra trong lễ cắt bao quy đầu truyền thống của bộ tộc Xhosa tại tỉnh Eastern Cape, Nam Phi, vào ngày 31/7 vừa qua. Sự việc đã gây ra cái chết của 39 thiếu niên và khiến hàng chục em khác bị thương tật vĩnh viễn. Mặc dù con số này đã giảm so với 93 ca tử vong vào năm ngoái, nhưng thống kê trong vòng 5 năm qua cho thấy đã có 361 em mất mạng vì nghi thức này.
Nguyên nhân chính dẫn đến tử vong trong những trường hợp này chủ yếu là do hoại tử mô, nhiễm trùng máu và mất nước. Lễ cắt bao quy đầu truyền thống, hay còn gọi là nghi lễ Ulwaluko, được coi là một bước chuyển quan trọng từ tuổi thiếu niên sang tuổi trưởng thành của bộ tộc Xhosa. Không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo – văn hóa sâu sắc, mà còn quyết định vị thế xã hội của nam giới trong cộng đồng.
Người Xhosa, một trong những cộng đồng dân tộc lớn nhất tại Nam Phi với khoảng 10 triệu người, tập trung chủ yếu ở tỉnh Eastern Cape, vẫn duy trì quan niệm rằng nếu không trải qua nghi lễ Ulwaluko, nam giới sẽ bị coi là ‘chưa thành đàn ông’ và bị gạt ra khỏi nhiều hoạt động cộng đồng. Điều này đã tạo ra một áp lực lớn đối với các thanh thiếu niên nam trong cộng đồng này.
Trước tình hình này, chính quyền địa phương đã đặt mục tiêu ‘không có người chết’ trong năm nay. Tuy nhiên, mục tiêu này vẫn chưa đạt hiệu quả do nhiều yếu tố, trong đó có việc những ‘thầy cắt’ không qua đào tạo sử dụng lại dụng cụ mà không khử trùng, khiến nguy cơ nhiễm trùng tăng cao.
Nam Phi đã ban hành Luật Cắt bao quy đầu truyền thống từ năm 2001, yêu cầu đào tạo và cấp phép cho những người hành nghề. Tuy nhiên, việc thực thi luật này vẫn còn yếu kém. Ông Sipho Mahlangu, Phó Chủ tịch Hội đồng Lãnh đạo Truyền thống Quốc gia Nam Phi, cho biết 80% ca tử vong và thương tật nghiêm trọng xuất phát từ các trường hợp nhập hội bất hợp pháp.
Mặc dù vậy, nhiều người Xhosa vẫn cho rằng cái chết là một sự hy sinh tất yếu và cáo buộc chính quyền không tôn trọng văn hóa. Các tổ chức nhân đạo ở Nam Phi thường xuyên lên án nghi lễ này, cho rằng đây là hành vi áp đặt, không có sự đồng ý của cá nhân và vi phạm quyền trẻ em.
Nhiều thanh thiếu niên ở Nam Phi vẫn tham gia nghi lễ này vì muốn được công nhận là đàn ông và tránh bị sỉ nhục. Họ chấp nhận rủi ro và đau đớn vì cho rằng đó là một phần của quá trình trưởng thành. Sự việc này đang đặt ra một thách thức lớn cho chính quyền và cộng đồng trong việc cân bằng giữa bảo tồn văn hóa và đảm bảo an toàn, sức khỏe cho thanh thiếu niên.
Nam Phi đang nỗ lực cải thiện điều kiện vệ sinh và cấp phép cho những người hành nghề cắt bao quy đầu truyền thống.
