Các lãnh đạo châu Âu đã tăng cường củng cố quan hệ với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong vài tháng qua, nhằm thuyết phục ông tăng ủng hộ cho Ukraine trong chiến sự với Nga. Sau khi xem video về các đợt không kích của Nga vào loạt thành phố ở Ukraine ngày 11/7, Tổng thống Trump đã gọi điện cho Thủ tướng Đức Friedrich Merz để bày tỏ phẫn nộ.
Ông Trump đã chấp nhận đề xuất của ông Merz về việc dùng nguồn tiền từ Đức mua vũ khí Mỹ rồi viện trợ cho Ukraine. Ông Trump còn ra hạn chót 50 ngày để Nga giải quyết xung đột Ukraine, cảnh báo tình hình sẽ ‘rất tồi tệ’ nếu Moskva chưa chấp nhận thỏa thuận chấm dứt xung đột sau mốc này. Động thái này cho thấy ông Trump đã chuyển sang cứng rắn hơn với Nga, thay đổi đáng chú ý trong lập trường về chiến sự Ukraine.
Giới lãnh đạo châu Âu đã tìm cách truyền tải quan điểm của mình cho Tổng thống Trump bằng chiến thuật ‘mưa dầm thấm lâu’, nhằm thuyết phục Mỹ duy trì viện trợ quân sự cho Ukraine. Các lãnh đạo Đức, Pháp, Anh cùng nhiều quốc gia khác đã tăng cường làm việc với chính phủ Mỹ, thiết lập kênh liên lạc với đội ngũ thân cận của Tổng thống Trump.
Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb đã xây dựng mối quan hệ thân thiện với ông Trump từ tháng 3, khi hai lãnh đạo cùng chơi golf ở bang Florida. Ông Stubb và ông Trump đã bàn về nhiều vấn đề an ninh, trong đó có chiến sự Ukraine.
Ở hậu trường, giới chức châu Âu cũng tìm cách vun đắp quan hệ với các thành viên cấp cao trong nội các của ông Trump có quan điểm ủng hộ Ukraine. Phó thủ tướng Đức Lars Klingbeil đã gặp Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và hứa sẽ vận động ông Trump trong cả vấn đề viện trợ vũ khí cho Ukraine và trừng phạt Nga.
Thủ tướng Đức Merz đã dễ dàng kết nối với Tổng thống Trump hơn các thủ tướng Đức trước đây. Ông Merz có thể đưa ra những cam kết mạnh mẽ để mua vũ khí Mỹ, sau khi Đức sửa đổi hiến pháp để cho phép vay nợ gần như không giới hạn.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã gửi các tin nhắn ca ngợi ông Trump vì hành động quyết đoán trong xung đột Israel – Iran. Trong cuộc họp thượng đỉnh, các thành viên NATO tại châu Âu cam kết sẽ chi 5% GDP cho quốc phòng, đúng như yêu cầu của ông Trump.
Lầu Năm Góc đầu tháng 7 thông báo sẽ dừng viện trợ hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine. Sau khi nghe tin, ông Merz đã đề nghị điện đàm với ông Trump và đưa ra đề xuất Đức sẽ mua hai hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine.
Ông Trump đã gọi điện cho ông Merz và đề xuất bán 5 hệ thống Patriot. Thủ tướng Đức lập tức đồng ý, dù biết ông cần thêm thời gian để thương lượng với các lãnh đạo châu Âu khác.
Các lãnh đạo châu Âu hiểu rằng nếu họ đề xuất mua vũ khí để Mỹ có lợi nhuận, ông Trump sẽ dễ dàng chấp thuận hơn. Họ cũng biết ông Trump không muốn đối đầu trực tiếp với Nga, vì sẽ đánh mất sự ủng hộ từ nhóm theo chủ nghĩa biệt lập trong nền tảng MAGA.
Đức khả năng cao sẽ chuyển hai hệ thống Patriot của nước này cho Ukraine và đặt mua hai hệ thống mới từ Mỹ để thay thế, với chi phí khoảng 2 tỷ USD. Na Uy sẽ mua một hệ thống, trong khi ông Rutte nêu khả năng Canada, Đan Mạch và Phần Lan có thể tham gia nỗ lực.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết các quốc gia thành viên NATO khác ở châu Âu cần mở hầu bao của mình để hỗ trợ Ukraine. Thủ tướng Đức Merz cũng nhấn mạnh rằng Mỹ và châu Âu giờ đây đã chung chí hướng, giúp Ukraine đối phó các đợt tập kích của Nga.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đánh giá phát biểu về tối hậu thư mà Tổng thống Trump đưa ra là ‘nghiêm trọng’ và Nga ‘chắc chắn sẽ cần thời gian để nghiên cứu’. Ông nhấn mạnh Nga vẫn cởi mở với đàm phán, song cho rằng tuyên bố từ Tổng thống Trump có thể khiến Ukraine tin rằng đây là ‘lời thúc giục họ tiếp tục chiến sự chứ không phải tín hiệu hòa bình’.
